Op 10 november organiseerden we samen met TPI Amsterdam de tweede TPI Labtour. Vier laboratoria en het Proefdiercentrum Amsterdam openden hun deuren om te laten zien hoe er gewerkt wordt aan proefdiervrije innovaties en het verminderen, verfijnen en vervangen van dierproeven. Meer dan 20 deelnemers maakten er gebruik van. Ze namen een kijkje in de labs en ontmoetten de onderzoekers.
Proefdiervrij en medicijnontwikkeling
Op maandagochtend 10 november verzamelden de deelnemers zich in het O/2 Gebouw van de Vrije Universiteit Amsterdam. Sue Gibbs en Elza van Deel die samen met TPI deze Labtour organiseerden, verwelkomden de deelnemers. Na een korte introductie over wat het programma TPI is en doet, vertelde Sue meer over TPI Amsterdam, medicijnontwikkeling en waarom onderzoek met humane weefsels en data zo belangrijk is als het gaat om het juiste medicijn voor de juiste patiënt.
Beeld: TPI
Sue Gibbs vertelt over de voordelen van humane onderzoeksmodellen.
Verschillende achtergronden, dezelfde interesse
De meer dan 20 deelnemers vormden samen een zeer divers gezelschap: havo-5 leerlingen, wetenschapsjournalisten, leden van de Partij voor de Dieren Amsterdam, patiëntenvertegenwoordigers van de Hartstichting en Brandwondenstichting, donateurs en medewerkers van Proefdiervrije en meer. Ze waren allemaal nieuwsgierig naar het verhaal van de onderzoekers en wat de stand van zaken is van de transitie naar betere onderzoeksresultaten zonder dierproeven.
Beeld: TPI
Meer dan 20 deelnemers deden mee aan de TPI Labtour Amsterdam
Hersenonderzoek, fysiologie, huid, pluripotente stamcellen en proefdieren
De groepjes deelnemers gingen na de algemene introductie op stap. De deelnemers hadden van tevoren aangegeven welke locaties ze wilden bezoeken. In de labs en het proefdierencentrum vertelden de onderzoekers over hun onderzoek en lieten zien waar ze aan werkten. Zo werd het onderzoek met en zonder proefdieren zichtbaar en tastbaar.
Beeld: TPI
Angelica Maria Sabogal Guaqueta vertelt over haar onderzoek met humane hersenmodellen
Pluripotente stamcellen uit het materiaal van patiënten
Vivi Heine (humane model systemen) liet samen met Stephanie Dooves, Nicole Breeuwsma en Rianne Kruize zien hoe pluripotente stamcellen in het laboratorium worden gekweekt uit het materiaal van patiënten en onderhouden. Bezoekers kregen een kijkje in de verschillende celtypes die ze maken, waaronder hart- en hersencellen. Deze cellen vormen voor onderzoekers een basis voor onderzoek met humane modellen naar ziekten, het testen van nieuwe therapieën en de ontwikkeling van gepersonaliseerde geneeskunde.
Beeld: TPI
Valentijn Jansen vertelt over zijn onderzoek met dierlijke spiercellen.
Zowel humane als diermodellen
Elza van Deel (onderwijscoördinator en leerinnovator/fysiologie en het hartcentrum) leidde de deelnemers rond in de verschillende fysiologielabs. Daar doen Coen Ottenheijm, Valentijn Jansen, Bianca Brundel, Reinier van der Palen en Philip Hauger onderzoek naar hart- en vaatziekten en spierziekten. Waar mogelijk werken ze met humane celmodellen, maar als het niet anders kan gebruiken ze ook diermodellen. Tijdens de labtour hebben de bezoekers gezien hoe ze in het lab bloedvaten ontwikkelen, hartfunctie meten in de pop stadium van een fruitvlieg, de samentrekking van een individuele hartspiercel kunnen bepalen en hoe ze spierkracht meten in verschillende modellen.
Beeld: TPI
Reinier van der Palen laat fruitvliegjes zien waarmee ze onderzoek doen naar hartcellen.
Huidonderzoek met menselijke cellen en weefsels
In het “Skinlab” liet Jasper Koning (moleculaire celbiologie en immunologie) hoe hij en zijn collega’s geavanceerde menselijke huidmodellen maken. Deze modellen gebruiken ze om de fysiologie van de huid beter te begrijpen, zoals het ontstaan en behandelen van aandoeningen zoals melanoom (huidkanker) en mogelijke behandelingen te bestuderen. Deze modellen dragen bij aan het verminderen van dierproeven. In de toekomst willen de onderzoekers huid en lymfeklieren combineren in organ-on-chip platformen om onderzoek te doen naar kanker, allergie en andere ontstekingen.
Beeld: TPI
Bezoekers aan de TPI Labtour Amsterdam kijken door een microscoop naar fruitvliegjes.
De invloed van implantaten op onze hersenen
Angelica Maria Sabogal Guaqueta (moleculaire celbiologie en immunologie) liet tijdens het bezoek aan haar lab zien hoe ze miniatuurmodellen van het menselijk brein kweken uit stamcellen, waaronder hersen-immuuncellen. Met deze modellen onderzoeken Angelica en haar collega’s hoe verschillende metalen, waar bijvoorbeeld implantaten van gemaakt zijn, de gezondheid en functie van hersencellen kunnen beïnvloeden. Dit geeft inzicht geeft in ziekten waarbij hersencellen langzaam afsterven.
Beeld: TPI
Philip Hauger laat een model zien waarmee hij onderzoek doet met humane cellen.
Dierproeven met vissen en andere waterdieren
Cindy Kunne (wetenschappelijk directeur van het proefdiercentrum) liet de bezoekers aan de hand van een video zien hoe de dieren gehuisvest en verzorgd worden in het proefdiercentrum. Tatum Ipenburg (coördinator aquatiek/waterdieren) nam ze daarna mee naar de visfaciliteiten. Er wordt niet alleen onderzoek gedaan met ratten en muizen, maar ook bijvoorbeeld met vissen. Voor onderzoek met alle dieren die onder de Wet op Dierproeven vallen geldt dat onderzoekers deze proeven alleen mogen doen als er op dit moment geen alternatief is. In het proefdiercentrum zien de medewerkers strikt toe op naleving van de 3V’s: verminderen, verfijnen en vervangen.
Beeld: TPI
Elza van Deel en Sue Gibbs praten na met de deelnemers van de Labtour Amsterdam
Waardevolle dialoog
Bij de lunch en de afsluitende discussie bleek het enthousiasme van de deelnemers over wat er al mogelijk was met humane onderzoeksmodellen. En er ontstond een discussie over waarom deze transitie niet sneller kan. Standpunten over onze verhouding met dieren, veiligheid van medicijnen en de inzet van de overheid werden uitgewisseld. Elza sloot de dag af met de opmerking dat het goed is dat we met elkaar blijven praten over de transitie naar humane onderzoeksmodellen en wat dat betekent voor onderzoekers en voor ons als mens. Vanuit TPI Amsterdam en TPI kijken we terug op een waardevolle dag die niet mogelijk was geweest zonder de bijdrage van de deelnemers en de betrokken onderzoekers.