Nieuwsbrief Transitie Proefdiervrije Innovatie nr. 8

Dit is alweer de laatste nieuwsbrief van dit roerige jaar 2020.  Ondanks de digitale werkelijkheid, mogen we met trots terugkijken op een rijke oogst in het TPI-netwerk. De wens van de Kamer is dan ook dat er een vervolg op TPI komt! TPI is nu mooi verankerd met een aantal uitgeschreven calls door ons netwerk, zoals die voor Humane Meetmodellen, en met stevige projecten in de Nationale Wetenschapsagenda. 

Wat begon als een open zoektocht naar hoe de transitie te versnellen, heeft nu een helder doel: betere translatie. En daarmee is er meer richting. We bewegen van dierproeven naar modellen en testen op grond van kennis over de mens. Daarbij is de prijswinnende Helpathon niet meer weg te denken als veilige manier om over schotten heen met verschillende stakeholders te kijken naar wat allemaal kan zonder proefdieren. De kracht van TPI zit ‘m in jullie, ons gemêleerde netwerk waarin we met een open blik grenzen verkennen. Ik wens iedereen fijne feestdagen (ook al is dat in kleine kring om het coronavirus te bedwingen). Onderaan deze nieuwsbrief tref je wat kijk, lees- en luister suggesties om onder de kerstboom inspiratie op te doen voor het komende jaar. 

Ook een persoonlijke mededeling. Na 3,5 jaar jaar bij de directie Dierlijke Agroketens en Dierenwelzijn (DAD) te hebben gewerkt, start ik per 8 februari als gemeentesecretaris/algemeen directeur van de gemeente Breda. We zullen begin 2021 bekendmaken wie de rol van voorzitter van het TPI netwerk overneemt. Ik wil jullie bedanken voor de fijne samenwerking en jullie commitment aan de beweging ‘Transitie Proefdiervrije Innovatie’, en wens jullie heel veel succes bij het verder brengen daarvan. Ik ga LNV en alle partners met wie ik nu fijn samenwerk missen. En heb tegelijkertijd ook veel zin om in Breda aan de slag te gaan.

Lieke Hendrix

TPI ging in gesprek met Biomedisch wetenschapper Ellen van den Bogaard van het Radboudumc en Medisch bioloog Else Tolner van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC)

Van den Boogaard bootst met haar team in het laboratorium met weefselkweektechnologie kleine stukjes huid na. Van den Boogaard: ‘We onderzoeken hoe de huid reageert als deze met bacteriën in aanraking komt. Of wat er gebeurt met de huid als er DNA-veranderingen optreden, zoals die ook in ziekten voorkomen. Omdat we die huid zelf maken en daarin heel gecontroleerd onderzoek doen, hebben we ook minder proefdieren of patiënten nodig.’ 

Medisch bioloog Else Tolner onderzoekt met haar collega’s van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) wat er aan een migraineaanval voorafgaat. Tolner: ‘Een op de drie vrouwen in de vruchtbare leeftijd en een op de zes mannen heeft regelmatig of dagelijks last van migraine. Er is nog geen medicijn tegen, en aanvallen zijn onvoorspelbaar. Voor onderzoek hiernaar hoeven we geen dierproeven te doen.’

Lees hier het interview met Ellen van den Bogaard

Ga hier naar het interview met Else Tolner

“Mijn rol als ethicus in de wereld van dierproeven is om een eerlijke afweging te maken tussen alle relevante belangen, die van de samenleving, de patiënten en de proefdieren, aldus Monique Janssens, lid van het Nationaal Comité advies dierproevenbeleid. Soms is het gebruik van dieren dan acceptabel in het licht van wat er nu (nog) onmogelijk is. Maar tegelijk moet je proefdiervrije innovaties stimuleren. Daar gaat te weinig tijd en aandacht naartoe, omdat dierproeven nog altijd worden gezien als de gouden standaard.”

Monique Janssens is behalve NCad-lid ook communicatieadviseur voor IvD en TPI aan de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht, en freelance ethicus. Zij gaf dit interview op persoonlijke titel.

Lees hier het interview met Monique Janssens

Wat zijn we trots dat de plannen voor het Virtual Human Platform nu kunnen worden uitgevoerd! TPI feliciteert de onderzoekers uit het consortium dat hiermee aan de slag gaat. Zij ontwikkelen dit Virtual Human Platform onder leiding van Juliette Legler (Universiteit Utrecht), Cyrille Krul (Hogeschool Utrecht) en Anne Kienhuis (RIVM) om de veiligheid van chemische stoffen en geneesmiddelen helemaal zonder gebruik van proefdieren te beoordelen. Het consortium ontvangt daarvoor 9,9 miljoen euro van de Nationale Wetenschapsagenda in het onderdeel NWA_ORC. (ONderzoek op Routes door Consortia). Dankzij de bijdrage van stichtingen, overheid en bedrijven, komt de totale financiering uit op 11,2 miljoen euro.

'Het probleem met dierexperimenten is dat dieren maar een beperkte voorspellende waarde hebben voor de gezondheid van de mens.' Projectleider Juliette Legler

Lees het artikel op de website van Universteit van Utrecht

TPI Helpathon team thanks everyone who has donated their time and ideas. Frank, Raissa, Anne-Marie and Jeffrey, researchers from primate centre BPRC, were looking for human organoid models that could mimic and thereby replace using primates as a  model. During the 24 hour long Helpathon they shared practices and points of view with other participants and explored upcoming possibilities for in vitro modelling of the lungs, the liver and the brain to fight tuberculosis, malaria and  Alzheimer.

Read the report of Mister Lion

Click here for more information about the TPI Helpathon.

In de Kamerbrief van 6 november 2020 heeft de minister van OCW een pilot bij ZonMw aangekondigd om de transparantie en kennisdeling uit proefdieronderzoek te stimuleren. Door meer transparantie kan onnodige duplicatie van dierproeven worden voorkomen en kan de data uit dierproeven meer en beter worden (her)gebruikt.

De afgelopen jaren zijn er in het kader van open science al stappen gezet. Zo is open access-publiceren in steeds meer tijdschriften mogelijk en wordt de onderzoeksdata steeds meer en beter beschikbaar gesteld (FAIR-data).  Daarnaast zijn er specifiek voor proefdieronderzoek twee nieuwe en kansrijke initiatieven beschikbaar gekomen die bij kunnen dragen om de transparantie en kennisdeling van proefdieronderzoek verder te vergroten. Hier gaat het om een nieuwe werkwijze waarmee het onderzoeksprotocol (onderzoeksvraag en -methode) voorafgaand aan de start van het onderzoek al wordt geregistreerd (preregistreren). Het andere initiatief is een nieuwe richtlijn voor het zo optimaal mogelijk rapporteren van dierproeven waardoor de kwaliteit en betrouwbaarheid van gepubliceerde data uit dierproeven kan worden verhoogd.

In 2021 start ZonMw met een pilot waar deze twee nieuwe voorwaarden die de transparantie van proefdieronderzoek en het hergebruik van de kennis ervan verder moeten vergroten. Tegelijkertijd onderzoekt ZonMw de effecten van het open science-beleid door ervaringen en aanbevelingen op te halen bij betrokken onderzoekers. Met de resultaten kan ZonMw haar eigen beleid aanscherpen en aanbevelingen doen voor belanghebbenden, zoals onderzoeksfinanciers en kennisinstellingen. De pilot wordt  gefinancierd door het ministerie van OCW en zal door ZonMw worden uitgevoerd in de periode 2021-2023. Eind 2023 zullen de resultaten worden opgeleverd. 

Lees meer op de website van ZonMw.

Negen winnaars mochten op 11 november 2020 de Lush Prize in ontvangst nemen, de grootste award in de proefdiervrije sector. De Lush Prize is in 2012 in het leven geroepen door Lush en Ethical Consumer en wordt twee keer per jaar uitgereikt aan onderzoekers die werken aan proefdiervrij onderzoek. Dit jaar viel Nederland twee keer in de prijzen. Het TPI Helpathon team won de Lush Prize in de categorie training en Edoardo Canesecchi won de Lush Prize in de categorie jonge onderzoekers. Lees op de website van LUSH meer over de prijswinnaars.

In de Tweede Kamer waren aanwezig de ministers Schouten (LNV) en Van Engelshoven (OCW) en de Kamerleden Futselaar (SP), Graus (PVV), De Groot (D66), Wassenberg (PvdD) en Weverling (VVD). Er werd onder anderen gesproken over het vervolg van TPI, COVID-19 in relatie tot dierproeven,betere wetenschap, prijzen voor wetenschappers en over het vervolg van TPI.

Lees hier het hele artikel

To increase the impact of new, innovative and animal-free techniques and ideas, we are organizing the first edition of the Proefdiervrij Venture Challenge. In this 10 to 12-week programme, you and your team will be guided by experts to make a solid business case, start or further develop your company. Don’t hesitate to enter ideas that you think might not be advanced enough. We will help you further develop these and make more concrete plans. Apply before 14:00h, January 25, 2021. More information and the proposal form can be found on the website.

Een belangrijke bijdrage voor preregistratie is het platform preclinicaltrials.eu waar proefdieronderzoek geregistreerd kan worden nog vóórdat het onderzoek is uitgevoerd. Door onderzoeksprotocollen vooraf te registreren wordt getracht het aantal herhaalde dierstudies terug te dringen, de kwaliteit van de studies te waarborgen en het delen van data te stimuleren. 

Door de minister van LNV is een subsidie beschikbaar gesteld voor een periode van drie jaar. Hiermee zullen vooral maatregelen worden gefinancierd om het preclinical-trial-register verder te ontwikkelen en de bekendheid in Nederland en daarbuiten te vergroten.  Als de komende jaren de registraties toenemen kan het platform als een belangrijke informatiebron gaan dienen voor onderzoekers in het bepalen van hun proefopzet en keuze voor meest relevante diermodel voor hun vraagstelling. Tegelijkertijd kan het wijzen op al bestaande proefdierdata die mogelijk hergebruikt kunnen worden.

Bestaande miniatuurweefselmodellen bevatten op dit moment geen lymfestelsel, Valeria Orlova (LUMC) ontwikkelt met haar team ‘orgaan-op-chip’-modellen met een ingebouwd lymfestelsel als precisie-instrument in de strijd tegen immuun-gerelateerde aandoeningen. Zij gaat daarmee onderzoek doen naar nieuwe mogelijkheden om de invloed van ons afweersysteem op ziekte en herstel te bestuderen met een consortium, bestaande uit universiteiten, bedrijven en organisaties. Daarvoor verstrekt NWO  in totaal bijna vijf miljoen euro. Orlova: “Er bestaan al miniatuur-weefselmodellen die de functie van verschillende organen kunnen nabootsen. Maar geen van deze modellen bevat op dit moment een lymfestelsel en afweersysteem, terwijl deze essentieel zijn voor het goed functioneren van onze organen en zelfs betrokken zijn bij het ontstaan van ziekte. Deze nieuwe modellen zouden het mogelijk maken om veel nauwkeurigere voorspellingen te doen over het effect van nieuwe medicijnen of behandelingen op het verloop van hart-, huid- of darmziektes,”. 

Lees hier het artikel op de website van het LUMC 

Deze maand publiceerde de League of European Research Universities (LERU) een notitie over de communicatie van universiteiten over dierproeven. In de notitie doet de LERU een zestal aanbevelingen waarmee de universiteiten hun communicatie rondom dierproeven kunnen verbeteren en daarmee de openheid en transparantie kunnen vergroten. De aanbevelingen zijn kort gezegd:

1) Richt een communicatiegroep van experts in voor de communicatie rondom dierproeven
2) Ontwikkel een intern en extern communicatieplan.
3) Stel 4-5 kernboodschappen op die regelmatig en actief worden gecommuniceerd.
4) Ontwikkel een makkelijk toegankelijke website van de universiteit over dierproeven.
5) Moedig public outreach-activieten aan.
6) Ontwikkel een strategie voor protesten en crisiscommunicatie

Hier leest u de notitie van de LERU

Elke maand brengt TPI een nieuwsbrief uit, boordevol nieuws over de Transitie Proefdiervrije Innovatie. We zijn heel benieuwd wat jij daarvan en van onze website vindt, daarom houden we deze maand een enquête. Wil je deze invullen? Dat helpt ons om ons nieuws en onze nieuwsbrief nog beter op jou af te stemmen. Alvast hartelijk dank.

Ga hier naar ons lezersonderzoek

1 + 1 = 3, modellen mixen  

De x-curve van het Dutch Institute for Transitions (DRIFT), die in de analyse van de transitie naar proefdiervrije innovatie ook al opdook, en het kwadrant voor overheidsturing van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) worden nu gemixed, want sturing in transitie vraagt nieuwe vormen van beïnvloeding die niet de overheid centraal zet maar maatschappelijke dynamiek. Meer lezen?

Flyer BAT-I

De Beyond Animal Testing Index die nu wordt ontwikkeld is een soort maatschappelijk verantwoord ondernemen-benchmark, maar dan voor onderzoeksinstituten die bezig zijn met proefdiervrije innovatie en publiekelijk uit willen dragen waarom, hoe en wat. Klik hier voor de flyer.

De Staat van het Dier

Wat is de positie van het dier in deze tijd? Dat is de kernvraag van het rapport de Staat van het Dier, dat ook een hoofdstuk bevat over proefdiergebruik. Op 3 november 2020 hield de Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA) een online meeting over om te discussiëren over dierwaardige veehouderij, de wolf in Nederland, gezelschapsdieren en het doden van dieren. Bekijk de video hier. 

Dieren in kunst en cultuur 

Ga naar de website van het dierenmuseum en ontdek hoe bijvoorbeeld kunstenaars en filmakers over en met dieren werken. Klik hier om de website te bezoeken.

Hoe burgers de wetenschap uitdagen

Nemo Kennislink bespreekt het boek over de geschiedenis van burgerwetenschap in Vlaanderen en Nederland. Dat beschrijft In acht verhalen hoe gevarieerd citizen science kan zijn.

TedTalk on human challenge trials Covid-19 

In April 2020, epidemiologist-in-training Sophie Rose volunteered to be infected with the virus that causes COVID-19. As a young, healthy adult, she's offering to take part in a study where participants are intentionally exposed to SARS-CoV-2 to test vaccines and gather critical data. Watch her TedTalk.

Overzicht en archief over TPI
De Terugblik op TPI over de periode 2018 -2020 is ook te lezen in een interactieve pdf met hyperlinks naar alle relevante documenten uit deze eerste TPI-periode. Zo is het een historisch overzicht en handig archiefje ineen! Klik door naar de pdf.

Validatie in variatie

Regulators moeten zorgen voor validatie en daarmee acceptatie van veilige producten met chemische stoffen. Dat valideren gebeurt in gevarieerde contexten verschillend. Wat valt in deze variatie van elkaar te leren? Lees de blog van Patersson Eann hierover.